Bạn biết gì về Falklands?
50 Pesos Falklands Argentina – Câu chuyện dài về lãnh thổ bị tranh chấp
Kỳ 1: Bạn biết gì về Falklands?
Ngày 2 tháng 3 năm 2015, bất chấp sự phản đối từ Vương quốc Anh, chính phủ Argentina lưu thông tờ mệnh giá 50 pesos trực thuộc seri 1992. Thực chất đây là tờ tiền nhằm thể hiện tinh thần dân tộc cũng như bảo vệ chủ quyền lãnh thổ đang bị tranh chấp giữa Vương quốc Anh và Argetina. Vậy Falklands là gì? Bạn có biết?
1.Sơ lược về quần đảo Falkland
Quần đảo Falkland hay Quần đảo Malvinas nằm tại Nam Đại Tây Dương. Các đảo chính của quần đảo này nằm cách 500 km về phía đông của bờ biển nam bộ Patagonia trên lục địa Nam Mỹ. Quần đảo có diện tích 12.200 km², gồm có đảo Đông Falkland, Tây Falkland và 776 đảo nhỏ hơn. Quần đảo là một lãnh thổ hải ngoại của Anh Quốc, chịu trách nhiệm tự quản nội bộ, còn Anh Quốc chịu trách nhiệm về các sự vụ quốc phòng và đối ngoại.
Thủ phủ của quần đảo là Stanley trên đảo Đông Falkland. Có tranh luận về vấn đề người châu Âu phát hiện và tiếp đến là thuộc địa hóa Quần đảo Falkland. Trong những thời điểm khác nhau, quần đảo có các khu định cư của Pháp, Anh Quốc, Tây Ban Nha, và Argentina. Anh Quốc tái xác nhận quyền thống trị của họ vào năm 1833, song Argentina duy trì tuyên bố chủ quyền đối với quần đảo.
Năm 1982, sau khi Argentina xâm chiếm quần đảo, Chiến tranh Falkland bùng phát với kết quả là lực lượng Argentina đầu hàng, quần đảo lại nằm dưới sự cai trị của Anh Quốc. Dân số (2.932 cư dân năm 2012) chủ yếu gồm có người Quần đảo Falkland bản địa, phần lớn họ có huyết thống Anh Quốc. Các dân tộc khác gồm có người Pháp, người Gibraltar và người Scandinavia. Nhập cư từ Anh Quốc, đảo Saint Helena, và Chile giúp đảo ngược hiện tượng suy giảm dân số.
Ngôn ngữ chiếm ưu thế (và chính thức) là tiếng Anh. Theo một đạo luật được Quốc hội Anh thông qua vào năm 1983, người Quần đảo Falkland là công dân Anh Quốc trên phương diện pháp luật. Cả hai đảo lớn của quần đảo đều có các dãy núi đạt độ cao 2.300 foot (700 m). Quần đảo là nơi sinh sống của các quần thể chim lớn, song nhiều quần thể không còn sinh sản trên các đảo chính do sự cạnh tranh của những loài du nhập. Các hoạt động kinh tế chính tại quần đảo gồm có ngư nghiệp, du lịch, và chăn nuôi cừu, với trọng điểm là xuất khẩu len chất lượng cao. Hoạt động thăm dò dầu mỏ được Chính phủ Quần đảo Falkland cấp phép, song vẫn là vấn đề gây tranh luận do tranh chấp hàng
2. Vị trí địa lý
Diện tích đất liền của Quần đảo Falkland là 4.700 dặm vuông (12.200 km²) và có tổng chiều dài đường bờ biển là 800 dặm (1.300 km). Quần đảo có hai đảo chính là Tây Falkland và Đông Falkland, quanh chúng là 776 đảo nhỏ hơn. Quần đảo chủ yếu có địa hình núi đồi, với các đồng bằng bị nén tại Lafonia. Quần đảo Falkland là những mảnh vỡ vỏ lục địa bắt nguồn từ sự nứt vỡ của Gondwana và mở đầu Nam Đại Tây Dương vốn bắt đầu từ 130 triệu năm trước. Quần đảo nằm trên Nam Đại Tây Dương, trên thềm lục địa Patagonia, cách 300 dặm (500 km) về phía đông của Patagonia tại nam bộ Argentina.
Hình ảnh quần đảo Falkland trên tờ 50 pesos
Quần đảo Falkland có giới hạn vĩ độ trong khoảng 51°40′ – 53°00′ S và kinh độ 57°40′ – 62°00′ W. Hai đảo chính của quần đảo tách nhau qua eo biển Falkland, và những nơi lồi lõm ven biển sâu của quần đảo tạo thành những hải cảng tự nhiên. Trên đảo Đông Falkland có thủ phủ và khu dân cư lớn nhất của quần đảo là Stanley, căn cứ quân sự của Anh Quốc RAF Mount Pleasant, và đỉnh cao nhất trên quần đảo: núi Usborne, với cao độ 2.313 foot (705 m). Ngoài các khu dân cư quan trọng này còn có một khu vực được gọi thông tục là “Camp”, bắt nguồn từ thuật ngữ nông thôn (Campo) trong tiếng Tây Ban Nha. Quần đảo có khí hậu hải dương lạnh, nhiều gió và ẩm. Nhiệt độ trong ngày biến thiên ở mức bình thường trên khắp quần đảo. Mưa thường xuất hiện trên nửa năm, trung bình tại Stanley đạt 610 milimét (24 in), và mưa tuyết nhẹ lác đác xuất hiện gần như trong cả năm. Nhiệt độ thường dao động từ 21,1 °C (70 °F) đến -11,1 °C (12 °F) tại Stanley, song có thể biến đổi từ 9 °C (48 °F) vào đầu năm đến -1 °C (30 °F) trong tháng 7. Gió tây mạnh và trời nhiều mây là hiện tượng phổ biến. Mặc dù mỗi tháng lại ghi nhận được nhiều cơn bão, song điều kiện thời tiết thường yên lặng